Metoda A. Tomatisa – nazywana treningiem słuchowym lub stymulacją audio –psycho – lingwistyczną – została stworzona przez francuskiego
otolaryngologa profesora Alfreda Tomatisa. Jest to metoda, która w sposób nieinwazyjny, poprzez dźwięki o zróżnicowanej częstotliwości, wspomaga funkcje słuchowe, prowadzi do uelastycznienia i usprawnienia mięśni ucha, stymuluje centralny układ nerwowy, a w szczególności korę mózgową. przez co rozwija uwagę słuchową, wspomaga prawidłową selekcję i analizę bodźców słuchowych oraz lateralizację prawouszną. Prowadzi do poprawy w zakresie umiejętności uczenia się, skupienia uwagi, zapamiętywania, komunikacji, czytania, pisania, słuchania, procesów integracji sensorycznej. Zapewnia trwałe efekty w rozwijaniu potencjału intelektualnego. Prowadzi do zwiększenia kreatywności, rozwoju umiejętności językowych, komunikacyjnych i społecznych oraz związanych z kontrolą emocji, co w efekcie prowadzi do lepszego samopoczucia, wzrostu wiary w samego siebie i we własne możliwości.

Obecnie metoda Tomatisa jest uznana i z powodzeniem stosowana w wielu ośrodkach na całym świecie. Jej skuteczność została potwierdzona licznymi badaniami. Korzystają z niej dzieci, nastolatki i dorośli mający trudności – od łagodnych do bardzo poważnych – z koncentracją, uwagą, koordynacją, komunikacją, emocjami, nauką i posługiwaniem się językiem. Trening składa się z kilku etapów – od intensywnego pobudzania dźwiękowego inicjującego terapię po aktywny udział pacjenta. Poprzedzony jest testem uwagi i lateralizacji słuchowej, który określa poziom uwagi słuchowej pacjenta oraz ucho dominujące, a także pomaga w stworzenia indywidualnego dla każdej osoby programu treningu. W przypadku dzieci diagnoza poszerzona jest o wywiad z rodzicami/opiekunami dotyczący przebiegu ciąży i porodu, rozwoju i funkcjonowania dziecka w środowisku domowym i rówieśniczym.

Sesje odbywają się przy użyciu „elektronicznego ucha”, które jest idealnym modelem ucha ludzkiego oraz specjalnych słuchawek wyposażonych w stymulator kostny. Materiałem dźwiękowym wykorzystywanym podczas treningu są:

• utwory W.A. Mozarta z uwagi na dużą dynamikę, bogactwo dźwięków w pełnym zakresie częstotliwości oraz wysoką zawartością harmonicznych o wysokich
  częstotliwościach, które mają silne działanie stymulujące, doładowujące; chorały gregoriańskie, które mają działanie uspokajające, wyciszające oraz ugruntowujące w sferze fizycznej;
• w przypadku dzieci nagrany i odpowiednio przefiltrowany głosu mamy, który daje możliwość ponownego słuchania głosu mamy z okresu życia płodowego, co
  okazuje się niezwykle ważne w terapii wcześniaków, dzieci długotrwale hospitalizowanych oraz dzieci z trudnościami rozwojowymi;
• podczas sesji aktywnych pacjent pracuje z własnym głosem wykonując ćwiczenia, podczas których mówi, czyta lub śpiewa do mikrofonu słuchając własnego głosu przetworzonego przez Elektroniczne Ucho. Tego rodzaju ćwiczenia mają na celu budowanie nowej, ulepszonej kontroli własnej mowy; podczas sesji wykorzystuje się niekiedy głos taty bądź terapeuty, a także nagrania wspomagające ćwiczenia językowe.

Trening słuchowy Tomatisa z uwagi na wykorzystanie Elektronicznego Ucha nie jest po prostu słuchaniem muzyki przez słuchawki. To „mikrogimnastyka”
mięśni ucha środkowego przy wykorzystaniu tzw. efektu bramkowania (poprzez zmianę kanałów – charakterystyk wg których pracuje aparat – przechodzenie
ze stanu spoczynkowego słuchania w stan słuchania aktywnego i odwrotnie). Efekt bramkowania w aparacie, na którym pracuję nie jest zaprogramowany
(!), co wyklucza efekt wyuczenia się określonej sekwencji przez mózg. Efekt przechodzenia z jednego stanu w drugi i odwrotnie, słyszany przez pacjenta jako nagła zmiana natężenia i barwy dźwięku ćwiczy mózg w reagowaniu na zmianę i wymusza przyjęcie postawy aktywnego słuchania. Efekt bramkowania prowadzi do usprawnienia mięśni ucha środkowego oraz wypracowania i utrwalenia prawidłowego wzorca uwagi słuchowej. Dzięki odpowiednio dobranym parametrom, podczas treningu słuchania aktywnie pracuje mięsień strzemiączkowy, zmuszany do skurczu i rozkurczu, co ćwiczy jego sprawność, regulując w ten sposób pracę układu słuchowego, tym samym stymulując mózg i dynamizując ciało. Oprócz tego, że dźwięk podczas sesji rozchodzi się drogą powietrzną przez kanał słuchowy, dociera również przez przewodnictwo kostne za pomocą niewielkiego stymulatora kostnego umieszczonego w górnej części słuchawek służących do terapii. Poprzez
przewodnictwo kostne dźwięk jest przekazywany bezpośrednio do ucha wewnętrznego, tym samym przygotowując je na odbiór dźwięku przekazywanego przez błonę bębenkową. Taki sposób udostępniania dźwięku stymuluje zarówno uwagę słuchową zewnętrzną (powietrzną – słuchanie świata zewnętrznego) jak i wewnętrzną (kostną – słuchanie własnych wypowiedzi). Urządzenie pozwala również na regulację niezwykle istotnych dla terapii parametrów, które wprowadził profesor Tomatis tzw. opóźnienie i precesja, a także na regulację natężenia dźwięku niezależnie dla kanału powietrznego i kostnego oddzielnie zarówno dla ucha prawego jak i lewego, co pozwala na ćwiczenie lateralizacji prawousznej.

Trening wymaga zachowania ciągłości i w ogólnym zarysie przebiega
następująco:
Etap I – 60 sesji półgodzinnych – najczęściej 4 sesje dziennie (2h) przez 15 dni. Ważny jest rytm zatem sesje odbywają się systematycznie, najczęściej codziennie z przerwą na weekend. Jest to tzw. faza bierna treningu, podczas której pacjent tylko słucha odpowiednio przefiltrowanej muzyki. Faza ta ma na celu wykształcenie umiejętności poprawnego słuchania.
Etap II – 30 sesji półgodzinnych – najczęściej 4 sesje dziennie (2h) przez 7-8 dni. Podczas tego etapu nadal wykorzystuje się materiał muzyczny, a także w przypadku terapii dzieci nagrany i odpowiednio przefiltrowany głos mamy. Daje to możliwość ponownego słuchania głosu mamy z okresu życia płodowego, co okazuje się niezwykle ważne w terapii dzieci z trudnościami rozwojowymi. Na tym etapie rozpoczyna się faza aktywna treningu, podczas której prowadzone są sesje z mikrofonem.

Etap III – 30 sesji półgodzinnych – najczęściej 4 sesje dziennie (2h) przez 7-8 dni. Na tym etapie rozwija się pracę z głosem, prowadząc ćwiczenia, podczas których pacjent mówi, czyta lub śpiewa do mikrofonu słuchając własnego głosu przetworzonego przez Elektroniczne Ucho. Tego rodzaju ćwiczenia mają na celu budowanie nowej, ulepszonej kontroli własnej mowy. Po każdym etapie następuje 4 – 8-tygodniowa przerwa W celu monitorowania postępów i efektów stymulacji słuchowej wykonuje się kontrolne testy uwagi i lateralizacji słuchowej po każdym zakończonym etapie.

Metoda Tomatisa wspomaga:
procesy uczenia się, procesy pamięciowe, koncentrację i uwagę komunikację i werbalizację potrzeb i emocji rozwój osobisty, rozwój zachowań i kontrolę emocji (w efekcie stymulacji dochodzi do zmniejszenia napięcia emocjonalnego, lęków oraz do wzrostu kreatywności – doskonale wspomaga walkę ze stresem) pracę nad ciałem, postawą, orientacją przestrzenną, koordynacją pracę nad głosem (z powodzeniem stosowana w przypadku zaburzeń głosu u osób profesjonalnie posługujących się głosem np. śpiewaków, aktorów) naukę języków obcych (uwrażliwia ucho na częstotliwości wybranego języka obcego)

Komu może pomóc trening uwagi słuchowej Tomatisa?

Metodę Tomatisa z powodzeniem stosuje się u osób dorosłych, młodzieży i dzieci. W wielu przypadkach jako metoda wspierająca i przyspieszająca efekty innych formy pomocy i terapii. Metodę stosuje się u dorosłych w przypadku: trudności z koncentracją, uwagą i pamięcią podwyższonego napięcia emocjonalnego i stanów lękowych złego samopoczucia, wyczerpania psychicznego, w walce ze stresem problemów psychosomatycznych np. niepokoju, zaburzeń snu, napięcia fizycznego
wypalenia zawodowego niskiej samooceny depresji, jako metoda wspierająca inne formy pomocy kłopotów z orientacją przestrzenną, trudności związanych z postawą ciała, równowagą, koordynacją, świadomością ciała, zakłóceń językowych i zaburzeń wymowy zaburzeń głosu u osób pracujących zawodowo głosem
problemów w komunikacji (wycofywanie się, nieśmiałość) trudności z nauką języków zaburzeń emocjonalnych wspomagająco w przypadku szumów usznych, chorobie Meniere’a, zawrotach głowy, a także w przypadku pogorszenia słyszenia spowodowanego starzeniem się ucha jako przygotowanie do porodu (redukcja stresu, poprawa jakości funkcjonowania emocjonalnego kobiety przygotowującej się do porodu) w celu poprawy jakości głosu, śpiewu i mowy dla rozwoju osobistego i kreatywności w celu usprawnienia nauki języków obcych.

U dzieci i młodzieży w przypadku:

trudności w zakresie mowy – jąkanie, opóźniony rozwój mowy, seplenienie, błędne wypowiadanie głosek, niewyraźna i zbyt szybka mowa trudności w zakresie umiejętności szkolnych – trudności z czytaniem i pisaniem, mylenie podobnie brzmiących słów, trudności z zapamiętywaniem, niewyraźne pismo, popełnianie dużej ilości błędów ortograficznych, skutecznie wspomaga terapię dysleksji, dysgrafii, dyskalkulii, dysortografii w celu wzmacniania funkcji poznawczych (myślenia, pamięci, umiejętności językowych) oraz rozwijania potencjału intelektualnego i kreatywności. słabej koncentracji i uwagi – trudności z koncentracją na zadaniu,
rozkojarzenie, błędna interpretacja pytań, konieczność powtarzania poleceń, zapominanie, niskie tempo pracy, nadwrażliwość na dźwięki zaburzeń emocjonalnych – leki, wycofywanie się, szybkie męczenie się, nadpobudliwość, impulsywność, nadmierna nieśmiałość, drażliwość, płaczliwość. Terapię stosuje się również dla dzieci adopcyjnych i z rodzin zastępczych, po traumach i trudnych przeżyciach. Zaburzeń funkcji ruchowych i czuciowych – pomocna przy nadwrażliwości dotykowej, niezgrabności ruchowej, brzydkim piśmie, niechęci do prac manualnych, problemów z jazdą na rowerze, pływaniem, graniem w piłkę, tańcem, rytmicznością, przy tendencji do mylenia stron ADHD, zaburzeń ze spektrum autyzmu, MPD, wrodzonej niepełnosprawności np. zespołu Downa, centralnych zaburzeń słuchu
podobnie jak u dorosłych wspomaga naukę języków obcych – poprawa rozumienia ze słuchu, rozwijanie płynnego wypowiadania się w języku obcym.